Jan Heweliusz (łac. Johannes Hevelius, niem. Johann Hewelke; ur. 28 stycznia 1611 w Gdańsku– zm. 28 stycznia 1687 tamże) – gdański astronom.

W roku 1630 zaczął studiować prawo w Lejdzie. Jako pierwszy użył wahadła do odmierzania czasu, potem w latach 1632 -1643 często podróżował do Szwajcarii, Londynu i Paryża, gdzie poznał wielu astronomów, a wśród nich Pierre’a Gassendi. W roku 1634 wrócił do Gdańska, aby skończyć studia prawnicze i jednocześnie pracować w browarze będącym rodzinną własnością. Wtedy też zaczął w pełni interesować się astronomią. W roku 1639 poświęcił część majątku rodzinnego na budowę własnego obserwatorium astronomicznego. Zbudował olbrzymie przyrządy pomiarowe, przez co zdołał udoskonalić powtarzalną dokładność pomiarów pozycji gwiazd do jednej minuty w mierze łukowej “gołym okiem”. Tym samym przewyższył dokładność osiągniętą przez Tycho. Z pomocą swojej drugiej żony, Elżbiety, stworzył katalog gwiazd, który okazał się niezwykle kompletny. Duża część informacji uległa zniszczeniu, kiedy 26 września 1679 jego dom i obserwatorium się spaliły. Jego Atlas Ciał Niebieskich stanowiący efekt pracy całego życia, został złożony i opublikowany pośmiertnie w roku 1690 przez jego żonę.

Heweliusz przeprowadził wiele obserwacji księżycowych, planetarnych i słonecznych. 22 listopada 1644 zaobserwował fazy planety Merkury. Wyniki obserwacji słonecznych były opublikowane jako dodatki do jego Selenografii (1647), Cometografii (1668), oraz Machina Coelestis (1679). Heweliusz wykorzystał własne obserwacje plam słonecznych do określenia okresu obrotów słońca, z dokładnością większą niż osiągniętą przez poprzedników. Dał nazwę faculae jasnym regionom wokół plam słonecznych, która jest używana także dzisiaj.

Jan Heweliusz zmarł 28 stycznia 1687 roku, w dniu swoich 76. urodzin

źródło: Wikipedia